Ba Thứ �ộc: THAM, S�N, SI

I.   Em nghe:

� Ch�u c� một loại bẩy khỉ đặc biệt. Người ta cột một tr�i dừa đ� được kho�t lỗ v�o một gốc c�y hay nọc chặt xuống đất. B�n trong tr�i dừa được để một �t thức ăn c� m�i thơm. Chiếc lỗ tr�n tr�i dừa chỉ nhỏ vừa đủ cho khỉ d�m tay đun v�o. Nếu khỉ nắm tay lại th� kh�ng thể r�t tay ra được. Khỉ ngửi thấy m�i thơm của thức ăn b�n đến gần rồi đ�t tay v�o tr�i dừa nắm lấy thức ăn, nhưng kh�ng l�m sao r�t tay ra được. Thấy người thợ săn đến gần, khỉ sợ h�i cuống qu�t nhưng đ�nh chịu.

Ai đ� giữ ch� khỉ trong bẩy?

Kh�ng ai c� thể bắt giữ ch� khỉ ngoại trừ sức mạnh của l�ng tham.

Muốn tho�t khỏi bẩy, khỉ chỉ cần bu�ng nắm thức ăn ra. Nhưng v� sức mạnh của l�ng tham qu� m�nh liệt n�n hiếm c� con khỉ n�o c� thể bu�ng tay ra.

Cũng thế, muốn tự do giải tho�t, h�y bu�ng tay ra để cho tự ng� v� l�ng tham muốn ra đi.

L�ng tham kh�ng những chỉ c� thể giết chết khỉ m� cũng c� thể giết chết con người (ch�ng ta c� thể t�m thấy nhiều v� dụ dẫn chứng trong x� hội, trong thương trường, trong lịch sử nh�n lọai v..v..)

V� vậy m� tham s�n si được gọi l� ba thứ độc.

Con người khi tham m� kh�ng được toại nguyện th� hay nổi s�n v� khi tham s�n đ� chế ngự t�m ta th� tr� �c u m�, l� lẩn, l�m những điều xằng bậy, n�i những lời kh�ng n�n n�i v� những tư tưởng đen tối mặc sức khởi l�n l�m cho t�m n�o động v� hổn loạn. Con người sống trong sự bất an v� phiền n�o khổ đau nhất định theo sau.

Thiền sư Sogyal Rinpoche n�i: con người được huấn luyện một c�ch thuần thục bởi sinh tử v� cho sinh tử; được luyện để nổi ghen gh�t đố kỵ, giận dữ; được luyện để b�m v�u v� chấp thủ, được luyện để phiền muộn, thất vọng v� th�m kh�t; được luyện để phản ứng một c�ch tức giận bất cứ g� khi�u kh�ch ta! �ược luyện thuần thục đến nỗi những cảm x�c ấy nổi l�n một c�ch tự nhi�n, kh�ng cần mời gọi, kh�ng cần một ch�t cố gắng n�o cho ch�ng ph�t sinh. Như vậy, mọi sự đều do huấn luyện v� năng lực của th�i quen. N�i c�ch kh�c, nếu ta chuy�n ch� thực tập V� minh (Tham, S�n, Si), ta sẽ trở th�nh chuy�n vi�n của V� minh, nếu ta tỉnh thức nhờ tu tập thiền định ta sẽ mở được những c�i g�t buộc chặt ta với phiền n�o khổ đau, đưa ta đến gi�c ngộ giải tho�t.

II.   Em suy nghiệm:

Tham s�n si quả thật l� nguy hiểm, ch�ng đe dọa đời sống ch�ng ta, ch�ng l� nguy�n nh�n của đau khổ phiền n�o v� l� mối lo chung của x� hội. Những người phạm tội s�t nh�n, cướp b�c đều l� do l�ng tham (tham tiền, tham �i dục, tham danh lợi) x�i giục. Vậy muốn thanh lọc t�m v� muốn c� sự an lạc chung cho x� hội, mỗi ch�ng ta phải loại trừ ba thứ độc hại n�y ra khỏi t�m m�nh.

Trước hết ta tự đặt c�u hỏi: Tại sao tham? Tham để l�m g� ?

Tham l� v� ta thấy c� "c�i t�i" (c�i ng�). Ta thương c�i t�i đ� nhất, c�i g� cũng "của t�i", "cho t�i", "v� t�i". Bao nhi�u c�ng sức, tr� kh�n đều tập trung lo cho "c�i t�i": t�i phải gi�u, t�i phải giỏi, t�i phải hạnh ph�c, t�i phải l� số 1 v.v... Nghĩ cho kỹ, ngay cả t�nh mẫu tử c� khi cũng chỉ l� một dạng đặc biệt của l�ng tham, đ�ng hơn l� "chấp ng�" (chấp "c� t�i"). Thật vậy, đ� c� những b� mẹ thương y�u con m�nh đến nỗi phải giết con người kh�c để cướp ng�i b�u; c� những b� mẹ đ� h�nh hạ con người kh�c kh�ng ch�t thương x�t để phục vị con m�nh tối đa; c� những b� mẹ thương con nhưng bất chấp nguyện vọng của con, cứ bắt con phải đi theo con đường của m�nh v.v...

Tham lam kh�ng thỏa m�n th� đưa tới s�n hận v� "khi một niệm s�n nổi l�n c� thể đốt ch�y cả rừng c�ng đức." Khi ngọn lửa tham lam v� s�n hận đ� ngự trị t�m ta th� ch�ng đốt ch�y ta, tr� �c kh�ng c�n s�ng suốt nữa, t�m hồn th� m� muội. �� l� trạng th�i si m�. Con người l�c ấy thật kh�ng kh�c g� lo�i cầm th� v� kh�ng c�n biết lu�n l�, đạo đức, phải tr�i, thiện �c nữa. ��y ch�nh l� đầu mối của tất cả m� lầm g�y ra mọi thứ tội �c.

III.    Em tu tập:

Muốn loại bỏ tham s�n si, em cần phải huấn luyện t�m m�nh. Thật vậy, một c�i t�m thiếu huấn luyện lu�n lu�n phản ứng, d�nh mắc v�o lạc th�, ch�n gh�t khổ đau, nắm giữ c�i ưa th�ch, xua đuổi c�i gh�t bỏ; phản ứng với chuyện xảy ra qua tham �i v� s�n hận, đ� l� một c�i t�m "mất qu�n b�nh v� mỏi mệt"

Muốn đưa t�m trở lại qu�n b�nh v� thảnh thơi, ta phải đối diện với những tư tưởng, t�nh cảm v� cảm gi�c của ch�nh m�nh. Ta phải quan s�t một c�ch đơn thuần những g� đang xảy ra trong t�m ta v� đối diện với n�. Quan s�t đơn thuần l� chỉ quan s�t một c�ch kh�ch quan khi ch�ng khởi l�n, kh�ng chọn lựa, kh�ng so s�nh, kh�ng đ�nh gi�, kh�ng kỳ vọng hay t�nh to�n, kh�ng can thiệp v�o những g� đang xảy ra. N�i c�ch kh�c l� ta thực tập ch�nh niệm trong mọi l�c v� ở mọi nơi vậy.

Khi việc tu tập về sự quan s�t đơn thuần n�y được ph�t triển, tiến bộ, ch�ng ta sẽ đối diện với tư tưởng v� cảm gi�c của m�nh, với ho�n cảnh v� với tha nh�n một c�ch kh�ch quan, kh�ng c�n bị tham �i v� s�n hận chi phối. Từng bước, ch�ng ta sẽ loại dần ba thứ độc Tham, S�n, Si ra khỏi t�m m�nh để thật sự c� an lạc v� giải tho�t

C�u hỏi:

1.      Tại sao n�i: "ch�nh l�ng tham đ� bắt giữ ch� khỉ lại trong bẩy"?

2.      Năng lực của th�i quen l� g�? Cho v� dụ.

3.      Tại sao n�i: Tham l� nguy�n nh�n của đau khổ phiền n�o? Cho v� dụ.

4.      S�n c� phải l� nguy�n nh�n của đau khổ v� phiền n�o kh�ng? Cho v� dụ.

5.      Giải nghĩa c�u: "một niệm s�n nổi l�n đốt ch�y cả một rừng c�ng đức".

6.      L�m thế n�o để huấn luyện t�m m�nh?

------> Trở về Phật Pháp Ngành Thiếu <------